به گزارش نبض بورس، خرید جت شخصی همزمان با صحبت‌های اخیر رئیس سازمان هواپیمایی کشور یکبار دیگر مورد توجه افکار عمومی قرار گرفته است. بخشی از رسانه‌ها با انتقاد از توضیحات محمد محمدی، ماجرای خرید جت شخصی را به ولخرجی جدید بچه‌پولدار‌ها و قشر متمول جامعه ارتباط دادند، اما با بررسی قانون و دقت در صحبت‌های رئیس سازمان هواپیمایی متوجه حقایق دیگری می‌شویم.
خرید جت شخصی برای اولین‌بار در کشورمان اواخر دهه ۷۰ روی زبان‌ها افتاد و در سال‌هایی ابتدایی دهه بعدی تا حدود زیادی رنگ و بوی جدی گرفت. با تصویب آیین‌نامه مالکیت و بهره‌برداری هواپیمای شخصی در آن سال‌ها هر شخص حقیقی یا حقوقی دارای تابعیت ایران می‌توانست با رعایت قوانین و مقررات، برای خرید و مالکیت هواپیمای شخصی غیرنظامی اقدام کند.
خرید جت شخصی به‌این ترتیب از همان روز اول شرط و شروطی داشت و استفاده از آن تنها با اخذ مجوز صلاحیت پرواز امکان‌پذیر بود. طوریکه خریدار باید در همان قدم‌های اول هواپیمای شخصی را بابت اخذ مجوز‌های لازم در سازمان هواپیمایی کشوری ثبت کند. صدور مجوز‌های اولیه شش‌ماه زمان احتیاج دارد و برای هر بار پرواز هواپیما احتیاج به اخذ مجوز جداگانه و هماهنگی‌های لازم وجود دارد.
جت شخصی را نمی‌شود مثل وسیله نقلیه در پارکینگ یا هر محل دلخواه دیگر پارک کرد. چون طبق قوابین و مقررات محل نگهداری جت شخصی فرودگاه است. همه این حرف‌ها مشخص می‌کنند اصلا کاربرد و استفاده از جت شخصی با آن چیزی که در ذهنمان ممکن است وجود داشته باشد، تفاوت دارد.
جت شخصی در اغلب موارد کاربرد آموزشی، سم‌پاشی و تفریحی دارد و مورد دیگری که می‌تواند در درک بهتر ماجرا با ما کمک کند، بحث اقتصادی و اصطلاحا قیمت جت شخصی است.
جت شخصی از نوع فوق سبک که نهایتا دو نفر ظرفیت دارد در ایران غالبا متعلق به برند‌های اروپایی و روسی هستند. مثل Tecnam، یوروفاکس، Sky lark، Land africa، Corvus، لاری ایکاروس، Zenair و Aero Pop که عمده این جت‌های شخصی در دهه ۹۰ شمسی، پا به کشور گذاشتد.
جت شخصی سال‌های پایانی دهه ۹۰ وارد کشور شد و حالا تعداد آن‌ها در ایران به ۲۵۰ فروند می‌رسد
قیمت پراید آن زمان حدود ۱۶ میلیون بود و با ۵۰ میلیون تومان می‌توانستید سراغ بنز‌های مونتاژی در خیابان بروید. هزینه خدمات فرودگاهی یا همان پارکینگ برای صاحبان هواپیمای شخصی در آن دوره ماهیانه ۷۰۰ هزار تومان در نظر گرفته می‌شد و بابت تعمیر و نگهداری هم حدود ۸۰۰ هزار تومان دیگر به هزینه‌ها اضافه می‌شد.
تعداد جت شخصی کشور تا سال ۹۹ کمتر از ۲۰۰ فروند حساب می‌شد اما از آن موقع تا امروز این عدد به ۲۵۰ فروند ارتقا پیدا کرده. اغلب این جت‌ها از نوع یک‌موتوره فوق سبک هستند که در قالب جت ورزشی به کشور وارد شده‌اند و وزنشان به ۶۰۰ کیلوگرم نمی‌رسد؛ سبک‌تر از پراید.
جت شخصی به این ترتیب در سال‌های پایانی دهه ۹۰، ماهی سه تا پنج میلیون تومان هزینه‌تراشی می‌کردند که این عدد ممکن است تا الان دو تا سه برابر افزایش پیدا کرده باشد. سوخت مورد نیاز هواپیمای شخصی نیز بدون احتساب یارانه بنزین محاسبه می‌شود و با نرخ فوب خلیج‌فارس در اختیار مالکان گذاشته می‌شود.
قیمت جت شخصی با چنین مشخصاتی در بازار‌های جهانی بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ هزار دلار است. قیمت جت شخصی مسافربری کوچک ایرباس A۳۲۰ حول‌وحوش ۹۷ میلیون دلار برآورد می‌شود و خرید بویینگ ۷۳۷ حدود ۶۰ تا ۹۹ میلیون دلار آب می‌خورد.
هواپیماهای بزرگ‌تر بین ۲۰۰ تا ۴۰۰ میلیون دلار قیمت دارند. پیش از تشدید تحریم‌ها در سال ۹۷ می‌شد با پرداخت یک تا دو میلیارد تومان برای خرید جت شخصی دست‌به‌کار شد، اما با رشد نرخ ارز در این سال‌ها جت هواپیمای شخصی به حداقل پنج تا ۷.۵ میلیارد تومان می‌رسد. البته فهرست بلندبالایی از انواع ماشین می‌توان تهیه کرد که ارزششان بیشتر از جت شخصی است، اما بهتر است فارغ از تحلیل‌ها و شوخی‌هایی که در روز‌های گذشته با ماجرای خرید جت شخصی شده با یکبار دیگر داستان را با بررسی صحبت‌های رئیس سازمان هواپیمایی کشور ادامه دهیم.
خرید جت شخصی برای عموم مردم آزاد است، اما آنطور که رئیس سازمان هواپیمایی کشوری می‌گوید عمدتا استفاده از این جت‌ها توسط تاجرها، بخشی از مسئولان، تیم‌های ورزشی و … انجام می‌شود. صحبت‌های رئیس سازمان هواپیمایی کشور مشخص می‌کند همین الان ۲۵۰ فروند جت شخصی در کشور وجود دارد. البته هیچکس برای سفر و جابجایی از شهری به شهر دیگر از جت شخصی استفاده نمی‌کند.
جت شخصی طبق اعلام سازمان هواپیمایی کشور به‌منظور آموزش خلبانی کاربرد دارد و بحث تفریح در مسیر‌های کوتاه، اولویت دوم است. آنطور که رئیس سازمان هواپیمایی کشوری توضیح داده، اصلا به‌خاطر محدودیت‌های پروازی، امکان استفاده از جت شخصی به‌جز هدف آموزش و تفریح، تعریف نمی‌شود. نکته مهم بعدی در صحبت‌های رئیس سازمان هواپیمایی کشور این است که اساسا مالک هواپیماهای فوق سبک می‌توانند افراد حقیقی باشد، اما حقوقی بودن بهره‌بردار الزامی است.
سال 1382 به‌پیشنهاد وزارت راه و ترابری و به‌استناد اصل یکصد و سی و هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، آیین‌نامه مالکیت و بهره‌برداری هواپیمای شخصی به تصویب رسید.
براساس این آیین‌نامه هر شخص حقیقی یا حقوقی دارای تابعیت جمهوری اسلامی ایران، مجاز است با رعایت قوانین و مقررات مربوط، اقدام به خرید و مالکیت هواپیمای شخصی غیرنظامی کند.
همچنین بهره‌برداری از هواپیمای شخصی منوط به اخذ مجوز صلاحیت پرواز هواپیما و بهره‌بردار، مطابق استانداردهای پرواز و قوانین و مقررات سازمان هواپیمایی کشوری است.
در این راستا خبرنگاری سال گذشته در مصاحبه‌ای با رئیس سازمان هواپیمایی کشوری به پرسش در خصوص مالکیت خصوصی هواپیماهای خصوصی می‌پردازد.
پس از انتشار مطالبی در این خصوص این پرسش مطرح شد که خرید جت‌های شخصی به‌تازگی برای عموم آزاد شده است این در حالی است که این موضوع نه‌تنها اتفاق جدیدی نبوده است بلکه آیین‌نامه مالکیت و بهره‌برداری هواپیمای شخصی در سال 1382 به تصویب رسیده است.
لذا رویکرد سازمان هواپیمایی کشوری از ابتدا ترغیب و تشویق بخش خصوصی برای ورود به صنعت هوایی در چارچوب قوانین و مقررات موضوعه کشور بوده است.
